دانش‌پژوه، محمدتقي. "دبيري ونويسندگي". دوره9-10، ش101-118 (اسفند49 ـ مرداد51).

خلاصه: ش112و113 (بهمن واسفند50): 47-54. معرفي پنجاه‌ودو مجموعه منشات وتعدادي تك سند ديگر (ازرديف49 تا100).

دبيري و نويسندگي (9)

محمد تقي دانش پژوه

او جز قاضي سيد اختيار الدين حسن بن قاضي غياث الدين حسيني تربتي زاوه اي هروي (خواند مير) خراساني متخلص به اختياري در گذشتة 928 در تربت پدر مير بديع قاضي هروي و شاگرد جامي است كه اين كتابها را دارد:

1 – اساس الاقتاس تأليف 897 كه جامي از آن به نظم عربي ستوده است، در انشاء است به عربي و همان اوايل التحرير او است (ملك ص 58 – آستان قدس 7 : 196 – فهرست فيلمها 449) .

2 – شرح قصيدة معجزات جامي در 900 (دانشگاه 1/3088) .

3 – مختارالاختيار علي المذهب المختار (افغانستان 39 و 211 و 217) .

4 – دستورالوزراء يا اخلاق همايون تأليف 912 يا 926 (دانشگاه 1/2893) .

5 – مقامات حسيني.

اختيار الدين محمدبن محمد گويا زندة در 889 مؤلف احكام النجوم و احكام اتصالات كواكب و قرانات آنها و خلاصه النجوم (استوري 2 : 77 – فهرست نسخه هاي خطي فارسي 206 – مجلس 15 : 42) . جزء اين دوتاست.

(تاريخ نظم و نثر در ايران از نفيسي ص 278 و 585 – روضات 93 – فهرست فيلمها ص 449 – دانشگاه 2 : 245 و 689 – فهرست تبريز 1 : 120) .

49 – ميرزا صادق منشي اردوبادي هندي.

زندة در 970 و 980 منشات دارد (ذريعه 9 : 577) .

        ·           ادبيات تهران ش 63 ج (1 : 469) .

50 – احمد فريدون بيك توقيعي نشانچي منشات السلاطين را در 982 بپايان برده است و نامه هاي آن به ترتيب تاريخي آمده و به فارسي و عربي و تركي است در 1800 پاره و آنها را در همين سال به سلطان مراد سوم عرضه كرده بوده است.

چاپ شده در 5 – 1264 در استانبول در دو جلد (ديباچة اسناد و مكاتبات تاريخي ايران از نوايي ص 23 – مشار 1519) .

        ·           موزة بريتانيا Or 61 (ريو 394) كه تكه ايست از آن.

51 – خان احمد گيلاني زندة در 994 منشآت دارد.

        ·           دانشگاه 2301 .

52 – حكيم مير مسيح الدين  ابوالفتح بن عبدالرزاق لاهيجاني گيلاني (5 – 954 – 997) استاد عرفي در نامه نگاري چهار باغ دارد كه در جواني (گويا پس از 983) ساخته و رقعات او است. چاپ دكتر محمد بشير حسين در لاهور در 1968 بنام رقعات و او در مجلة ادارة تحقيقات پاكستان در 1965 هم سرگذشت و فهرست آثار او را آورده است.

نسخه هايي از نامه  هاي او در دانشگاه تهران ودانشگاه پنجاب و بمبئي و علي گره و كتابخانة شيراني و هارينك دهلي و بانكي پور هست.

        ·           استوارت ش 15 ص 90 .

        ·           ايوانف 1 : 154 ش 351 .

        ·           برلين (ص 3 – 902 فهرست پرچ) .

        ·           ديوان هند 2063 .

        ·           موزة بريتانيا (ريو 2 : 667 و 3 : 1090) .

53 – مصطفي عالي افندي دفتر دار بغداد (948 – 1008) نگارندة مناقب هنروران منشاء الانشاء دارد در پنج فصل (ديباچة مناقب هنروران ص 94) .

54 – روح الله فتوحي شيرازي لاري براي پسر خود علي شرف نامه را ساخته است 9ذريعه 9 : 808) .

        ·           دانشكدة ادبيات تهران منشآت 31 ب (1 : 443) .

        ·           دانشكدة ادبيات تهران ش 195 حكمت (2 : 36)

        ·           دانشگاه تهران 2042 و 3213 و 6543 (1045 نفيسي) و 7968 .

        ·           شهشهاني با تاريخ 960 و 961 .

        ·           ملك ش 3908 در يك مقدمه و پنج مقاله و خاتمه به نستعليق او در 1031 .

55 – منشآت يا نامه هاي درباري مغولي و صفوي و چوپاني و جلايري و مظفري و آق قوينلو و قره قوينلو و تيموري كه در آن نامه  اي از شاه اسماعيل هست مورخ 930 با رساله اي در موسيقي و رساله اي در شطرنج و وقف نامه و بخش نامه هاي حسين ميرزا.

        ·           پاريس S. P. 1815 نوشتة نزديك 1520 و آراسته (بلوشه 4 : 277 ش 2336) .

56 – منشآت روزگار صفويان كه وصف آن را من در فهرست فيلمهاي دانشگاه (ص 753 – 776) نوشته ام و از بهترين نمونه هاي دستور نامه نگاري و روش نويسندگي است.

57 – منشآت صفوي و تيموري هند با دستور نامه نگاري، بسيار سودمند و با ارزش گويا گردآوري 29 محرم 1055 در اصفهان.

        ·           ادبيات تهران ش 133 حكمت از سدة 11 (2 : 64) .

58 – ترسل و سجلات صفوي داراي چندين رساله (فهرست فارسي ملك ص 145) .

ملك ش 3850 .

59 – فرمانهاي صفوي (ترجمة فارسي حواشي مينورسكي بر تذكرده الملوك ص 261 – بررسي هاي تاريخي ش 22 – كتاب آلماني بوسه دربارة چند فرمان فارسي) .

        ·           موزة بريتانيا (ذيل ريو ص 7 – 254 ش 3 – 401) .

از آنها است فرمان شاه تهماسب براي علي قلي خان شاملو دربارة پذيرائي همايون در قزوين در سال 950 .

        ·           موزة بريتانيا Sloane 4093 (ريو 391 ، نيزاوزلي 366) .

60 - «انشاآت دربارة تعريف شاه طهماسب وغيره شاهان وقت داران» .

        ·           فهرست افغانستان ص 283 .

61 – طومار آب زاينده رود كه به شيخ بهائي نسبت داده اند و به چاپ هم رسيده و فيلمي از اين چاپ در دانشگاه هست.

62 – طومار آب فزوين كه در مينو در به چاپ رسيده است.

63 – مكاتيب شاه طهماسب و شاه عباس و نامه هاي به شاه عباس.

        ·           آصفيه ش 54 انشاء مورخ 1204 (1 : 77 ) .

64 – نامه شاه عباس (985 – 1038 ، 1587 – 1629) به پاپ كلمان سوم (1001 – 1014 ، 1592 – 1605) در 1603 و 1604 (1012 و 1013) در پاسخ نامة او مورخ 1601 (1010) كه بسطام قلي بيك برده بوده است.

واتيكان (فهرست رسي ص 155 Vat. Pers. 164 ) نامة ديگر هم (ص 165 ش 165) مانند آن هست 650 .

65 – منشآت صفوي .

        ·           منيوي ش 56 (نشرية 6 : 677) نوشتة 1065 .

66 – منشآت صفوي و تيموري هندي با تاريخهاي 958 و 1001 تا 1051 .

        ·           دانشگاه ش 5645 .

67 – منشآت : نامه هاي درباري تيموري و صفوي از بابر و اكبر شاه و جان گير و عالم گير و اورنگ زيب و شاه عباس 1 و 2، در آن از بيدل به مانند در گذشته يادشده است.

        ·           پاريس S. P. 1660 (بلوشه 4 : 283 ش 2039) .

68 – فرمان.

        ·           برلين شد 1071 (ص 1018 فهرست پرچ) .

69 – حكم شاه عباس .

        ·           برلين ش 1072 (فهرست پرچ) .

70 – منشآت مغولي و صفوي از سدة 11 و 12 .

        ·           برلين ش 1702 (فهرست پرچ) .

71 – ترسل و منشآت تاريخي مانند نامة شاه عباس حسيني صفوي (1105 – 1153) به محمد شاه دهلي (1131 - 1161) به سفارت ميرزا اسماعيل باغاني (1131 – 1135) و نامة شاه تهماسب دوم (1135 – 1144) به همو سفارت علي مردان خان و نامة صوفيانة شيخ محمد جعفر به سنجر شاعر در گذشتة 1032 .

        ·           ايوانف 1 : 182 ش 416 از نيمة دوم سدة 12 .

72 – نامة شاه سلطان حسين (1105 – 1135 ، 1694 – 1722) به پاپاي دوزادهم انيسنيوس (1103 – 1112 ، 1691 – 1700) .

        ·           واتيكان (فهرست رسي ص 57 ، Vat, Pers. 31 )

73 – جنگ سي ودو نامه و سند فارسي و عربي از پادشاه حبشه و از خليج فارسي و ايران.

        ·           واتيكان Vat, Pers. 33 (ص 59 فهرست رسي) .

74 – مجموعة منشآت و رسائل ش 4171 كتابخانة ملك از سدة 11، داراي ديباچة محمد تقي دولت آبادي و پروانچة همايوني براي خواجه امير بيك دربارة عبور كشتيهاي هندي و نامه هاي خواند مير و علي شيرنوايي و تيمور علي منشي و پناهي و نصيراي همداني و منصور حسيني و عبدالله اوزبك و تيمور گوركان و اسماعيل كسكري و سليمان كسكري و ملا مير قاري و ظهوري و جز اينها.

75 – مكتوبات مغولي هندي در سدة 11 مانند فتح نامة شاه عباس به جهان گير دربارة گرفتن بغداد و فرمان اورنگ زيب براي عبدالله قطب شاه در 1066 و نشان او به محمد عادل شاه بيجارپور و جز اينها.

        ·           ايوانف 1 : 164 ش 374 .

76 – جنگ كه در آن فرمان مورخ 1077 اورنگ زيب و نامه هايي بي تاريخ و ديباچة بياض شيخ نظامي و انشاء نصيراي همداني و فتح نامة شهر محمد آباد مورخ 1028 از مولانا غياث و نامه هاي ديگر هست.

        ·           ايوانف 1 : 183 ش 419 .

77 – طومار و فرمانها و پراونه هاي بازرگاني انگليسيان در ايران از شاه عباس و شاه صفي خطاب به اما قلي خان بيگلر بيگي فارس با ملائم بيك ملك التجار و از امام قلي خان فرمانرواي بندرعباس به كاركنان ديگر دولت از ج 1/1033 تا محرم 1039 با نامه هايي بي تاريخ از همين امام قلي خان به پادشاه انگليس.

        ·           موزه بريتانيا Sloanea 4093 (ريو 391) .

78 – پروانه ها وفرمانهايي از 1024 تا 1052 .

        ·           موزة بريتانيا Sloanea 1237 (ريو 391) .

79 – منشآت دوستانه .

        ·           الهيات 6 و 2/763 د.

80 – منشآت زمان قاجار.

        ·           الهيات 1/465 د.

81 – منشآت كه نامه ها و عرض حال است.

آغاز : حمد و ثناي بي حد سپاس و ستايش قادري را.

        ·           طوپقپوسراي ص 125 ش 329 .

82 – منشآت و رسائل به عربي و فارسي.

        ·           مجلس ش 605 (2 : 361) .

83 – جلال الدين محمد اردستاني زواره اي منشآت دارد كه از رهگذر آشنايي با وضع سياسي و اجتماعي هند بسيار ارزنده است.

        ·           دانشگاه 2944 .

84 – راغب محمد پاشا نامه هاي ديواني و درباري تركي و عربي و فارسي دارد كه احمد نزهت آنها را گردآورده و نامه هاي عثماني و صفوي است و نامه هاي نادري هم در آنها هست.

        ·           دانشگامه 3945 از سدة 12 .

85 – شيخ فيضي نورالدين محمد پسر عين الملك پزشك شيرازي در گذشتة 1003 لطيفه فياضي دارد ودر پنج دفتر و سه منطوقه و يك خاتمه و نامه هاي درباري و ديواني زمان اكبرشاه در آن هست.

        ·           دانشگاه بمبئي 149 ص 230 فهرست.

        ·           موزة بريتانيا (ريو 792 و 843) .

86 – ابوالقاسم نمكين حسيني منشآت نمكين دارد كه در هنر انشاء و نامه هاي ديواني و دوستانه است بنام اكبرشاه در هشت باب و خاتمه وساختة در 3 شعبان 1006 .

        ·           ديوان هند ش 1063 مورخ 14 ج 1/1012 .

87 – شيخ ابوالفضل فيضي ناگوري تاريخ مكاتبات علامي دارد گردآوردة عبدالصمد افضل همشيرزادة او در 1015 در سه دفتر پس از مرگ او و آن دفتر چهارمي هم دارد ودر كلكته و در 1810 و لكنهو در 1261 و 1280 چاپ شده است.

        ·           آصفيه ش 110 مورخ 1099 و ش 127 (1 : 73) .

        ·           ادبيات تهران 118 ج (1 : 80) .

        ·           ادينبورگ 332 .

        ·           استوارت ص 187 ش 1.

        ·           افغانستان (ص 41 و 105 و 236 و 261 فهرست) .

        ·           اومر 18 و 124 .

        ·           ايوانف 1 : 352 تا 354 و 2 : 120 ش 132 و 2 : 123 ش 337 و 3 : 19 ش 784 .

        ·           بادليان 1378 – 1383 .

        ·           باكو 1228 .

بانكيپور 9 : 867 و 868 و 869 (دفتر چهارم راكه داراي 51 نامه است ونادر است در آن هست) .

        ·           برلين (1062 پرچ) .

        ·           برون 184 و 186 .

بهار 1 : 208 ش 1/270 .

پاريس (بلوشه 694 – 700 ) .

        ·           تاجيكستان 1 : 253 .

تاشكند 1 : 155 .

ديوان هند 271 – 287 .

رهاتسك ص 67 س 19 .

كپنهاگ ص 26 .

كيمبريج 1 : 89 – 91 و 2 : 94 – 10 .

گارت ش 49 .

مدارس 165 .

موزة آسيايي بريتانيا (مورلي ص 109 ).

ملك 3800 و 3816 و 3842 .

موزة بريتانيا (ريو 396 و 838) .

مونيخ ص 124 .

مهرن 26 .

وين (فلوگل 3 : 286) .

ناگوري تفسير اكبري هم دارد كه در انشاء و خطبه و ادب است (ملك 3811 ص 157) .

محمد حافظ جالندهار (چلندر) نافع الطابين در شرح دو دفتر نخستين مكتوبات ناگوري در جونپور در 1184   – 1213 بنام ميان بيد روح جيو در گذشتة 20 صفر 1202 در سه قسم نگاشته كه سومي آن شرح دفتر دوم اصل است (ايوانف 2 : 122 ش 135) .

محمد سعيد كمبو (گويا در 1098) شرحي بر آن نوشته است (ش 134 ص 121 ج 2 ايوانف) و او همان شارخ گلستان سعدي است در 1097، اين شرح گويا همان بساتين اللغه او است (ايوانف 1 : 155 ش 355) و تحرير نخستين آن، پس او دوبار تاريخ مكاتبات علامي بايد شرح كرده باشد.

88 – عبدالوهاب بن محمد معموري حسني حسيني غنائي شارح ديوان خاقاني در 1018 (دانشگاه 2 : 129) و معاصر ابوالفضل علامي مورخ گلشن بلاغت دارد كه در آن اسناد و نامه هاي ديواني است خطاب به ابراهيم خان حاكم لار و ابوالفضل علامي و عمادالدوله و شاه عباس و سلطان سليم باتاريخ 992 و 996 و 1000 و 1001 و 1019 و با نامهاي ابرقوه و شيراز و فراه و يزد و هند. عبداللطيف عباسي در منشآت خود از آن ياد كرده است (ايوانف 1 : 159 ش 364) .

        ·           ايوانف 2 : 119 ش 131 .

        ·           ديوان هند 288 .

89 – مير كمال الدين محمد در گذشتة 7 ع 1/1032 : رقعات خاتم الكلام، در نه فصل نشر شاگردان لاچيرام Lachiram پس هرداس Hardas در سال 1155 ( = بهار آمد و آمد) .

        ·           ديوان هند ش 2124 (انجام افتاده) .

90 – محمدبن محمد پاشا اوقچي زاده فرمانرواي حلب و رئيس الكتاب توقيعي نشانچي متخلص به صحيحي (960- 1039) منشاء الانشاء دارد كه در ان نامه هاي سلطان عثماني به وزيران شاه عباس بزرگ كه صفوي (از محمد سوم تا مصطفي يكم) آمده است.

        ·           موزة بريتانيا Or 1139 (فهرست تركي ريو ص 97 با اشاره به نسخه هاي ديگر از فهرست هاي ديگر) .

91 – عبداللطيف بن عبدالله عباسي گجراتي در گذشتة 9 – 1048 كه نامه هاي دربار جهانگير و شاهجهان و لشگرخان فرمان رواي كابل كه عباسي در خدمت او بوده است و خان خانان عبدالرحيم در گذشتة 1036 و نامه هاي بهمين خان خانان و آصف خان در گذشتة 1051 و مهابت خان و فيروز جنگ و هاشم خان و ديگران و اسناد ديگر و همچنين سند ديگر مربوط به سفارت در ايران و نامه هاي به عبدالوهاب معموري را گرد آورده است.

        ·           استوارت ص 90 ش 14 .

        ·           ايوانف 1 : 159 ش 364 .

92 – چندربهان برهمن پتيالي لاهوري منشي پادشاه هند و داراشكوه چهارچمن دارد در وصف دربار شاه جهان و شهرهاي قلمرو او و سرگذشت خود مؤلف با نامه هايي در آن، در چهارچمن واندكي پس از 1037 .

        ·           اسپرنگر ص 376 .

        ·           ديوان هند 2093 مورخ 9 ع 2/1186 فصلي ( = 1193 ه) .

        ·           رهاتسك ص 66 ش 66 .

        ·           موزة بريتانيا Add 16863 مورخ ع 1/1123 (ريو 2 : 838) .

93 – عبدالحسين بن ادهم نصيري طوسي تحفة شاهي دارد مورخ 1043 و 1054 (استري 1‌: 1283 – فهرست فيلمها ص 43 و 182) .

        ·           آصفيه ش 1214 تاريخ ج 1 (1 : 238) .

        ·           بياني (نشرية 2 : 47) .

        ·           پاريس S. P. 1838 نوشتة 1043 در تبريز (بلوشه 4 : 281 ش 2338) .

        ·           دانشگاه ش 2768 (268 نفيسي – فهرست فيلمها ص 43) .

از اين خاندان است محمد كاظم نصيري طوسي نويسندة نسخه اي از شرح ديوان انوري در 1040 (ملك 2554) .

نيز عبدالجليل نصيري مؤلف فرهنگي تركي به فارسي (نسخة دانشگاه) .

نيز عبدالوهاب بن عبدالله نصيري مؤلف رسالة كفر وايمان در 1139 در پاسخ صحت و مرض فضولي (دانشگاه 4/2591) .

94 – ميرزا امان الله حسيني امامي شيرازي خانزاد خان فيروز جنگ خان زماني در گذشتة 1046 مؤلف گنج باد آورد صاحب قراني را نشاء خان زاد  است در چهار فصل كه در كلكته چاپ سنگي شده و در لكهنو بسال 1269 هم چاپ شده است.

        ·           بهار ش 270 (1 : 208) .

        ·           ديوان هند 2077 .

95 – ابوالبركات بن عبدالمجيد مولتاني در گذشتة 7 رجب 1054 : رقعات منير يا منشآت و مناظرات اربعه و ديباچه دارد و از اوست تصنيفات (نوباوه ساختة 1051 و كارستان ساختة 1050) كه منشآت او است.

آستان قدس 7 : 564 .

        ·           آصفيه ش 44 انشاء مورخ 1067 (1 : 74) .

        ·           ايونف 1 : 160 س 7 – 366 .

        ·           ديوان هند 2083 – 2087 و 2936 .

از اوست نگارستان منير كه آنرا انشاء منير هم مي خوانند و او آنرا در 1050 گردآورده و نامه هاي شاهان و بزرگان را در آن گذارده وسپس نامه هاي دوستانه است.

        ·           ديوان هند 2078 مورخ 1 ع 1/1200 .

        ·           موزة بريتانيا مورخ 3/2/1048 (فهرست ريو 3 : 1053) .

        ·           فهرست اسپرنگر ص 129 .

منشآت يا نامه هاي سيف  خان يا ميرزا صفي فرمان رواي بنگال در گذشتة 1049 كه نامه هاي ديواني و دوستانه است به نوشتة ايوانف (4 : 17 ش 3 – 952) گويا همين نگارستان باشد.

چنانكه گفته ايم از اوست نوباوه كه يكسالي پس از نگارستان خود در 1051 در جونپور ساخته است.

        ·           ديوان هند ش 2079 مورخ پايان ع 1/1110 و ش 2080 مورخ 6 صفر 1107 و ش 2081 و 2082 و ش 2935 .

مينوي ش 79 (نشرية 6 : 679) .

نيز كارستان يا كارنامه كه داستان يا سرگذشت والا اختر پادشاه زادة هرموز است و ساختة در جونپور در 1050 بنام شاه جهان به نثر ونظم.

        ·           ديوان هند 2083 مورخ 6 محرم 1107 و 2084 مورخ 18 ع 1/1122 و 2058 مورخ 23 شوال 1142 و 2086 و 2087 .

96 – مجموعة نامه هاي موسوي خان فطرت در گذشتة 1054 و عبداللطيف خان در گذشتة 1048 و شريف آملي نوشتة در 36 الهي و عرضه داشتها به اورنگ زيب ومنشآت عبدالرسول استغنايي و جز اينها.

        ·           ايوانف 1 : 182 ش 417 .

97 – هر كرن پسر متهر اداس كنبوه Harkarn Mathuradas Kunbuh مولتاني منشي نواب اعتبار خان از درباريان جهانگير كه در سالهاي 1034 و 1040 و 1055 ارشاد  الطالبين ساخته و آن در هفت باب است و به انشاء هركن هم معروف است و در لاهور بسالهاي 1869 و 1871 چاپ سنگي شده و با ترجمة انگليسي بالفور در 1781 و 1831 چاپ شده است.

        ·           افغانستان ص 5 – 174 .

        ·           اومر 124 .

        ·           بادليان 1384 (مورخ 9 ذق 1146) .

        ·           بنگال ش 141 و 363 فهرست ايوانف (1 : 58 و 2 : 125) .

        ·           پاريس S. P. 465 (بلوشه 2 : 277 ش 1061) .

        ·           پرچ ص 124 و 129 .

        ·           ديوان هند 2069 مورخ 1192 و 0270 مورخ 24 ذح 1207 و 2071 تا 2076 و 2932 مورخ 1190 و 2933 مورخ 6 رجب 1208 (نيز فهرست برون و راس ص 112) .

        ·           كيمبريج برون ص 280 و 188 .

        ·           ليدن 1 : 175 .

        ·           موزة بريتانيا (ريو 2 : 530 و 3 : 895 با غريب الانشاء) .

        ·           مهرن 124 .

98 – چندربهان برهمن پسر ذرمداس برهن پنجابي واقعه نويس لاهوري شاگرد ملا عبدالكريم و منشي افضل خان ملا شكرالله شيرازي، وقايع نويس حضور و در گذشتة 1073 در بنارس و منشي شاه جهان و دارالشكوه : رقعات يا منشآت يا انشاء دارد در چند قسم كه نامه هاي درباري شاه جهان است و گردآوري ذح 1064 ـ ص 151 بادليان ) .

        ·           ايوانف 1 : 161 ش 9 – 268 .

        ·           بادليان 386 (منشآت و رقعات چندربهان) و 1385 (منشآت برهمن) .

        ·           برلين (پرچ ص 1017 ش 1070) .

        ·           ديوان هند 2094 و 2940 (دنيسن رس – برون) .

        ·           رهاتسك ص 67 ش 20 .

        ·           موزة بريتانيا (ريو 397) .

99 – نواب سعدلله خان چنيوتي (1018 – 1066) وزير شاه جهان (1037 – 1068) مكتوبات دارد كه دكتر محمد بشير حسين آن را زير چاپ دارد (مجلة ادارة تحقيقات پاكستان 2 : 3 و 4 ص 108) .

        ·           موزة ملي پاكستان به نستعليق براي عزيز محمد ياقوت كيلئي در زمان نواب زكريا خان فرمان رواي لاهور (1139 – 1148) در 189 ص .

100 – ملا جامعي نامه هاي زمان عالم گير را در 1074 در خاص الانشاء گرد آورده است.

        ·           ديوان هند 2095 مورخ 17 رمضان 1124 و 2096 .